Τί σημαίνει για τον καθένα μας η τέχνη των bonsai? Είναι κηπουρική? Γλυπτική? Χειροτεχνία? Επαφή με την φύση? Όλα αυτά μαζί ή μήπως είναι και κάτι περισσότερο?
Για εμένα, η πολυδιάστατη αυτή τέχνη, πέρα από τα όσα μπορεί να σημαίνει, είναι καί διαλογισμός, ίσως λίγο διαφορετικά απ' ό,τι μπορεί να το σκεφτεί ο κάθε ένας μας.
Όπως το βλέπω εγώ λοιπόν, κατά την δημιουργία ενός bonsai, γίνεται ανταλλαγή ενεργειών και επέρχεται η εξισορρόπηση του ψυχικού κόσμου του ίδιου του καλλιτέχνη.
Έτσι, κατά την ανταλλαγή αυτή, λαμβάνουν χώρα 3 ενέργειες: το Όμοιο (Homo), το Έτερο (Heteron) και το Ουδέτερο (Neutro).
Το Όμοιο, είναι η θηλυκή ενέργεια. Εκδηλώσεις αυτής για παράδειγμα είναι η υπομονή, η λεπτομέρεια, η καλλιτεχνία, η σκέψη, ο χρόνος, το κρύο, κλπ.
Το Έτερο, είναι η αρσενική ενέργεια, και εκδηλώσεις αυτής είναι η δύναμη, το σύνολο, η σκληρότητα, το πάθος, η κίνηση, η ζέστη, κλπ.
Όταν αυτές οι δύο ενέργειες έρθουν σε σύζευξη, γενιέται η 3η ενέργεια, το Ουδέτερο, που παρουσιάζεται ώς αρμονία, τάξη και ισορροπία.
Το Όμοιο και το Έτερο συνυπάρχουν σε κάθε άνθρωπο, ώς όν αυτού του Σύμπαντος, όμως συνήθως δεν βρίσκονται σε ισορροπία και υπερισχύει η μία από τις δύο. Πολλές φορές μάλιστα, η διαφορά είναι τόσο μεγάλη που βλέπουμε ανθρώπους περίεργα ισχυρογνώμονες (Hetero) ή, αντιθέτως, ασυνήθιστα δεκτικούς (Homo).
Η ενασχόληση με τα bonsai όμως, λόγω του ότι είναι μία πολύπλευρη τέχνη που απαιτεί γνώσεις, σκέψη, καλλιτεχνία, δημιουργικότητα, υπομονή, σκληρότητα, δράση, πάθος, τεχνική, κλπ, επιφέρει την εξισορρόπηση των δύο αυτών ενεργειών, με αποτέλεσμα να οδηγείται ο άνθρωπος στο Ουδέτερο, δηλαδή στην αρμονία του εσωτερικού του κόσμου.
Ακόμη, το δέντρο που θα επιλέξει ώς υλικό κάποιος καλλιτέχνης, μπορεί να αντικατροπτίζει τον ψυχικό του κόσμο. Για παράδειγμα, σε έναν καλλιτέχνη μπορεί να υπερισχύει το Hetero, οπότε και το δέντρο της επιλογής του να έχει έντονα αρσενικά (ή Hetero) χαρακτηριστικά. Κατά αυτή την εκδοχή, ισχύει ο Νόμος των Ομοίων του Ιπποκράτη, όπου "Όμοια ομοίων εσίν ιάματα". Έτσι, η ενασχόληση του καλλιτέχνη με το δέντρο "που του μοιάζει" ουσιαστικά αφορά την ενασχόληση με τον ίδιο του ψυχικό κόσμο και άρα την εξισορρόπηση των 2 ενεργειών του, μέσω του δέντρου του.
Κατά μία άλλη εκδοχή, μπορεί το δέντρο της επιλογής του καλλιτέχνη να είναι το ακριβώς αντίθετο από αυτόν. Παραδείγματος χάριν, σε κάποιον καλλιτέχνη να υπερισχύει η Hetero ενέργεια και το υλικό που έχει επιλέξει να φέρει έντονα θηλυκά (ή Homo) χαρακτηριστικά. Σε αυτή την περίπτωση, ο καλλιτέχνης λαμβάνει άμεσα την ενέργεια που είναι υπολειπόμενη στον ψυχικό του κόσμο, οπότε και πάλι επέρχεται η εξισορρόπηση των 2 ενεργειών.
Για μένα, λοιπόν, η τέχνη των bonsai είναι η επαφή του ανθρώπου με το Σύμπαν και την Φύση, αλλά είναι και ο απόλυτος διαλογισμός και η διατήρηση ή αποκατάσταση της ισορροπίας των ενεργειών του εσωτερικού κόσμου του ανθρώπου.
