Συρμάτωμα - Wiring

Συρματώνοντας τα bonsai

by Arthur Skolnik
http://www.buffalobonsaisociety.com/BonsaiWiring.html

Ένα Bonsai θεωρείται «τελειωμένο» μόνο όταν πεθάνει. Γι’ αυτό τον λόγο, θα υπάρχει πάντοτε η ανάγκη για κλάδεμα και συρμάτωμα.
Οι αποτελεσματικότερες τεχνικές συρματώματος, συχνά διαπιστώνεται ότι έχουν εφαρμοστεί στα καλύτερα δέντρα. Και ‘Αποτελεσματικότερο Συρμάτωμα’ σημαίνει λειτουργικότητα και τάξη, έτσι ώστε το συρμάτωμα να μην μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτό από τον παρατηρητή.
Το συρμάτωμα των δέντρων δεν είναι βασανιστικό, καθώς τα δέντρα δεν έχουν νεύρα για να νιώθουν πόνο.



Γιατί να συρματώσουμε:

• για να διαμορφώσουμε το δέντρο, να βελτιώσουμε την όψη του και να δημιουργήσουμε την ιδανική εικόνα έτσι όπως την έχουμε οραματιστεί.
• ένα δέντρο σε ένα δοχείο, δεν είναι Bonsai, εκτός κι αν μπορεί να αναγνωριστεί ότι φέρει μια συγκεκριμένη βασική φόρμα ή παραλλαγή αυτής.
• το συρμάτωμα (και το κλάδεμα) δημιουργούν και τελειοποιούν το στυλ του δέντρου.
• κάθε πτυχή της γεωπονίας συμπεριλαμβάνει και κάποιον έλεγχο: το κλάδεμα ελέγχει την ανάπτυξη και το συρμάτωμα ελέγχει την κατεύθυνση και την κίνηση των κλαδιών και του κορμού στον χώρο. 

Λύγισμα κλαδιών:

• ένα συρματωμένο κλαδί που έχει λυγίσει στην επιθυμητή θέση, θα αναπτυχθεί και θα σταθεροποιηθεί σε αυτή τη θέση. Κάτι ανάλογο γίνεται με τα δόντια μας όταν βάζουμε τα λεγόμενα «σιδεράκια».
• το σύρμα δεν εμποδίζει το δέντρο από το να αναπτυχθεί…. προσοχή λοιπόν κατά την περίοδο ανάπτυξης, να μην εισχωρήσει το σύρμα και αφήσει σημάδια καθώς το κλαδί ή ο κορμός αυξάνουν σε πάχος,
• ένα κλαδί που αναπτύσσεται προς τα κάτω, θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να σταθεροποιηθεί μόνιμα στη νέα του θέση.

Παλαιότερη μέθοδος:

• πριν τη χρήση σύρματος, χρησιμοποιούνταν για το κατέβασμα των κλαδιών πέτρες και βαρίδια δεμένα σε λεπτό σπάγκο. Με το κούνημα του αέρα όμως, τα κύτταρα του φλοιού έσπαζαν από το δέσιμο του σπάγκου στο κλαδί, οπότε δημιουργούνταν σημάδια που δύσκολα μπορούσαν να επουλωθούν.

Τύποι Σύρματος (υλικό):

• χαλκός [annealed (heat softened) copper]
• ανοδιωμένο αλουμίνιο [anodized (coated) aluminum]

Διάφορα

Αφήστε το δέντρο ελαφρώς απότιστο πρίν τη συρμάτωση. Τα κύτταρα θα είναι λιγότερο διογκωμένα και το λύγισμα των κλαδιών θα γίνει ευκολότερα.
Πρίν το λύγισμα ενός μεγάλου κλαδιού, μπορείτε:

• να δημιουργήστε μία τομή σε σχήμα V κάτω ή πάνω από το σημείο που θέλετε να λυγίσει το κλαδί. Εάν το κλαδί είναι παλιό, αρκεί ένα προσεκτικό τράβηγμα με το χέρι, για να δημιουργηθεί αυτόματα η τομή στη βάση του κλαδιού. Εάν είναι το κλαδί είναι νέο, χρησιμοποιήστε ένα μαχαίρι ή ένα κοπίδι.

• να λυγίσετε προκαταβολικά το κλαδί με επαναλαμβανόμενες κινήσεις (σαν να του κάνετε μασάζ) έτσι ώστε να σπάσουν κάποια κύτταρα και στην συνέχεια να χρησιμοποιήσετε διαχωριστικό εργαλείο (splitter) ή εναλλακτικά ένα πολύ κοφτερό μαχαίρι, και να διαχωρίσετε κατά μήκος ένα μέρος του (split).

Πρίν προχωρήστε στο λύγισμα, κλείστε το ραδιόφωνο και σταματήστε να μιλάτε ή να κάνετε οποιονδήποτε θόρυβο, έτσι ώστε να μπορείτε να ακούσετε για το «κρίτς» πρίν το «ΚΡΑΚ»!
Συρματώστε ολοκληρωτικά το δέντρο πριν προχωρήστε στο λύγισμα και τη διαμόρφωση.


Η διαδικασία ξεκινάει

1. Συρματώστε προς την κατεύθυνση που θα στρίψετε το κλαδί. Εάν αποφασίσετε να στρίψετε το κλαδί κατά πολλές μοίρες, στρίψτε το καθώς το συρματώνετε. 
2. Χρησιμοποιήστε το παχύτερο σύρμα πρώτα, ειδάλλως το λεπτότερο σύρμα θα καλυφθεί από το παχύτερο και μπορεί να πληγώσει τον κορμό, μιας και δεν θα μπορείτε να το δείτε. Αυτό, σημαίνει ότι πάντα ξεκινάμε την συρμάτωση από τα χαμηλότερα επίπεδα.
3. Το παχύτερο σύρμα χρησιμοποιείτε για τον κορμό ή τα χαμηλότερα κλαδιά ή για κορμό και κλαδιά που έχουν παρόμοια διάμετρο.
4. Η επιλογή του πάχους του σύρματος, γίνεται βάση πείρας και εξάσκησης. Λυγίστε ένα κλαδί και μετά λυγίστε ένα κομμάτι σύρμα και σκεφτείτε αν θα είναι αρκετά δυνατό για να το κρατήσει στη θέση του. Ένας γενικός κανόνας λέει ότι το σύρμα θα πρέπει να είναι κατά προσέγγιση το 1/3 του πάχους του κορμού ή του κλαδιού που θέλετε να λυγίσετε. Μερικές φορές, 2 σύρματα είναι απαραίτητα για τα επιθυμητά αποτελέσματα. Η σωστή επιλογή έχει γίνει όταν το σύρμα έχει ελαφρώς περισσότερη δύναμη από το κλαδί.
5. Το μήκος του σύρματος θα πρέπει να είναι περίπου κατά το 1/3 ή 1/2 μεγαλύτερο από το μήκος του κλαδιού. Έτσι για παράδειγμα, εάν ένα κλαδί είναι 15 εκατοστά, το σύρμα θα πρέπει να έχει μήκος περίπου 20-23 εκατοστά.
6. Οι σπείρες του σύρματος κατά το συρμάτωμα πρέπει να γίνονται υπό γωνία 45°. Συρμάτωμα με σπείρες σε λιγότερες μοίρες θα προκαλέσει στρές στους ιστούς μη επιτρέποντας την σωστή κυκλοφορία των χυμών, και επιπλέον το σύρμα θα λειτουργήσει και σαν ελατήριο με αποτέλεσμα το συρμάτωμα να μην είναι αποτελεσματικό όσον αφορά την σταθεροποίηση του κλαδιού στην νέα του θέση.
7. Μην διασταυρώνετε τα σύρματα! Το συρμάτωμα θα φαίνεται ακατάστατο, το σύρμα που θα βρίσκεται στην εσωτερική πλευρά μπορεί να πληγώσει το δέντρο και επίσης το κλαδί μπορεί να μετακινηθεί με τον αέρα.
8. Η τοποθέτηση ενός δεύτερου σύρματος, θα πρέπει να είναι τέτοια που το σύρμα να είναι παράλληλο και να αγγίζει το πρώτο.
9. Δεν θα πρέπει να υπάρχουν περισσότερα από 3 σύρματα που θα περνάνε από το ίδιο σημείο του δέντρου.
10. Χρησιμοποιείστε 1 σύρμα για 2 κλαδιά όπου αυτό είναι εφικτό. Ο σκοπός είναι να χρησιμοποιηθεί όσο το δυνατόν λιγότερο σύρμα. Διαλέξτε 2 κλαδιά παρόμοιας διαμέτρου αλλά σε αρκετή απόσταση μεταξύ τους (όχι όμως και πολύ απομακρυσμένα) έτσι ώστε να μπορεί το σύρμα να αγκυρωθεί τουλάχιστον 1 φορά.
11. Όταν συρματώνετε 2 κλαδιά, ξεκινήστε λυγίζοντας το σύρμα στη μέση (εάν τα κλαδιά που θα συρματωθούν έχουν το ίδιο μήκος), εφαρμόστε το σύρμα σε γωνία 45°, αγκυρώστε στο πρώτο κλαδί τυλίγοντάς το γύρω από αυτό κατά μία πλήρη περιστροφή, συρματώστε μέχρι τέλους το δεύτερο κλαδί και κατόπιν επιστρέψτε στο πρώτο κλαδί και τελειώστε το συρμάτωμά του.
12. Το σύρμα πρέπει να εφαρμόζει καλά στο κλαδί αλλά να μην είναι πολύ σφιχτό, ούτε όμως και να δημιουργεί κενά μεταξύ σύρματος και κλαδιού.
13. Μην πιέζετε φύλλα, βελόνες ή δευτερεύοντα κλαδιά ανάμεσα στο σύρμα και το κλαδί που συρματώνετε.
14. Όποτε είναι εφικτό, προσπαθήστε να περνάτε το σύρμα μακριά από δευτερεύοντα κλαδιά, ειδάλλως το σύρμα μπορεί να εμποδίσει ή ακόμα και να σταματήσει τελείως την διέλευση των χυμών για να φτάσουν μέχρι την άκρη του κλαδιού.
15. Μην μπαίνετε στον κόπο να συρματώσετε χλωρά μέρη του δέντρου, εκτός κι αν το δέντρο προετοιμάζεται για κάποια επίδειξη ή έκθεση.
16. Πάντα να κόβετε την άκρη του σύρματος στο συρματωμένο κλαδί, έτσι ώστε να μην δημιουργούνται επικίνδυνες άκρες.
17. Δημιουργείστε «κλουβιά» για τα κεριά των Πεύκων για καλύτερο έλεγχο της κατεύθυνσής τους.
18. Χαλαρώστε και συρματώστε από την πλευρά που σας βολεύει περισσότερο, αλλά προσοχή από ποια σημεία κρατάτε το κλαδί και πού βρίσκονται τα δάχτυλά σας, κυρίως στα Πεύκα. Πάντα να έχετε πλήρη επίγνωση του πού βρίσκονται τα χέρια και τα δάχτυλά σας.
19. Μην κουνάτε το δέντρο, αλλά φροντίστε οι κινήσεις σας να είναι απαλές και προσεκτικές. Να θυμάστε ότι υπάρχει μια ζωτικής σημασίας σχέση μεταξύ του κορμού και των ριζών.
20. Κρατάτε πάντα το σύρμα από την προηγούμενη σπείρα-περιστροφή του πάνω στο κλαδί. Κατά την συρμάτωση, όταν περιστρέφετε το σύρμα προς τα επάνω, κρατήστε με το άλλο χέρι πιέζοντας προς τα κάτω, και αντίστροφα. Πάντα να χρησιμοποιείτε και τα δύο χέρια σας.
21. Εάν σκοπός είναι να λυγίσετε το σύρμα προς τα κάτω, φροντίστε το σύρμα να βρίσκεται στην επάνω (εξωτερική) πλευρά της καμπύλης του κλαδιού. Σε διαφορετική περίπτωση, το σύρμα θα λυγίσει δημιουργώντας κενό χώρο και δεν θα κρατήσει το κλαδί στη νέα του θέση.
22. Εάν σκοπός είναι να δημιουργήσετε καμπύλες, σε κλαδιά ή κορμό, το σύρμα θα πρέπει να βρίσκεται στην εξωτερική πλευρά της καμπύλης.
23. Μερικές φορές, εάν ένα μικρό κλαδί χρειάζεται να συρματωθεί και δεν υπάρχει κοντινό σημείο αγκύρωσης, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα σύρμα που υπάρχει σε ήδη συρματωμένο κλαδί, και να εισάγετε το νέο σύρμα κάτω από αυτό το σύρμα για να το αγκυρώσετε. Προσέξτε να μην γδάρετε τον φλοιό κατά το πέρασμα του νέου σύρματος κάτω από το ήδη υπάρχων σύρμα.
24. Σταματήστε το συρμάτωμα και κόψτε το σύρμα όταν το κλαδί αρχίζει να λεπταίνει αισθητά καθώς προχωράτε προς την άκρη του και συνεχίστε με σύρμα μικρότερης διαμέτρου. Εναλλακτικά συνεχίστε μέχρι τέλους, αλλά έχετε υπόψη ότι το μεγάλης διαμέτρου σύρμα καταλαμβάνει περισσότερο χώρο πάνω στο κλαδί και το aποτέλεσμα δεν θα είναι ιδιαίτερα ευχάριστο στην όψη.
25. Εάν είναι ανάγκη, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα σύρμα που θα διπλώσετε στη μέση και από τη μια μεριά θα περάσετε το κλαδί, ενώ η άλλη πλευρά θα αγκυρώνει στον κορμό ή σε κάποιο σημείο της γλάστρας (guy wire, tourniquet) Προσοχή να μην γείρει ολόκληρο το δέντρο καθώς θα τραβάτε το κλαδί προς τα κάτω.
26. Χρησιμοποιήστε ατσάλινες ή χάλκινες βίδες ως σημεία αγκύρωσης πάνω στον κορμό αν καταστεί απαραίτητο.
27. Χρησιμοποιήστε ένα κομμάτι λάστιχο, πλαστικό ή φελλό κάτω από το σύρμα στο σημείο που εφάπτεται με το κλαδί, έτσι ώστε προστατευτεί το ξύλο και να αποφευχθούν εκδορές ή ανεπιθύμητα σημάδια.
28. Πιο εξειδικευμένα εργαλεία (benders) μπορούν να χρησιμοποιηθούν για καλύτερα αποτελέσματα εάν η εργασία είναι πολύ απαιτητική για ένα απλό συρμάτωμα.
29. Ελέγχετε για ζημιά από το συρμάτωμα τακτικά, κυρίως κατά την διάρκεια έντονης βλάστησης.
30. Ελέγχετε την γωνία του κλαδιού και τοποθέτησής του, για να σιγουρεύεστε ότι ζώα ή πουλιά δεν το έχουν μετακινήσει σε άλλη θέση.
31. Ελαφρώς μεγαλύτερες (πιο αραιές) περιστροφές του σύρματος (γωνία άνω των 45ο) είναι προτιμότερες για τα Κωνοφόρα, ενώ λίγο μικρότερες (πιο πυκνές) για τα πιο νεαρά σε ηλικία δέντρα και εφόσον απαιτείται περισσότερο λύγισμα.

Επίσης διαβάστε για τα βασικά εργαλεία των bonsai:

Tools for the beginning Bonsai Artist